جستارنامه فرهنگ و هنر اسلامی (فارسی - انگلیسی)
Journal of Islamic Art and Culture (En - Fa)

:: مقاله مرتبط با : دوره دوم - شماره اول



نویسندگان :
علیرضا تهمتنی1،
دانشگاه آزاد اسلامی-واحد تهران شمال(مسئول)1
تعداد صفحات : 19
چکیده :

مسئله ی وحدت وجود، به عنوان یکی از مبانی عرفان نظری، در جایگاه یکی از بحث برانگیزترین مسائل عرفانی-فکری تاریخ مورد توجه مدام بوده است. و می توان هنر ایرانی-اسلامی را با لحاظ این مسئله مورد تاویل و تامل قرار داد. نظریه وحدت وجود، خواسته یا ناخواسته، در طی اعصار، درونمایه ی آثاری از هنرهای مختلف بوده است. این مفهوم گاه به شکل مستقیم و گاه در قالبی استعاری نمود یافته است. بصورتی سمبولیک باری در طراحی و نقوش تزئینی معماری و گاه در قالب نگاره ها و نقوش شمسه و ترنجِ قالی خودنمایی کرده است و هنگامی خال در شعر بوده و دفعه ای نور سفید در میان انوار، زمانی «یک» در اعداد و گاهی هم نقطه در میان اشکال، که هر آن، نمودی از وحدت بوده است. نوشتار پیش رو در پی تاملی ست بر مسئله «وحدت وجودی» در عرفان و ظهور و بروز این مفهوم در هنر ایرانی-اسلامی، مشخصا در فرش. و به گونه ای خط و ربط میان وحدت وجودی از عرفان نظری و شمایل شناسی هنری مدنظر قرار خواهد گرفت. از این روی بعد از نیم نظری به مفهوم مسئله ی «وحدت وجود»، نمود آن در هنرهای ایرانی-اسلامی مورد واکاوی قرار خواهد گرفت و در این مجال با درنگی بیشتر به فرش ایرانی پرداخته خواهد شد.



چکیده انگلیسی :

The problem of the Unity-of-Existence(Monism), as one of the foundations of theoretical Mysticism, has been in the position of one of the most controversial mystical-intellectual issues in history. And Iranian-Islamic art can be interpreted and considered in terms of this issue. The theory of Monism, whether wanted or not has been the theme of works of various arts throughout the ages. This concept is sometimes expressed in a direct form and sometimes in a metaphorical form. It has shown itself in a symbolic way in architectural design and decorative motifs, and sometimes in the form and motifs of the Shamseh and Toranj of the carpet, and sometimes it is a mole in poetry, and sometimes it is a white light among the lights, sometimes "one" in numbers, and sometimes it is a dot in Among the forms, each of which has been an expression of Unity. The following article is a studying on the issue of "Monism" in mysticism and the emergence of this concept in Iranian-Islamic art, especially in carpets. And in a way, the line and connection between the Monism of theoretical mysticism and artistic iconography will be considered. Therefore, after a semi-examination of the concept of the problem of "Monism", its manifestation in Iranian-Islamic arts will be analyzed, and in this area, Iranian carpets will be discussed more carefully.



موضوع : مقاله علمی پژوهشی - فرهنگ و هنر اسلامی(پژوهش در فرهنگ و هنر، هنر اسلامی، فلسفه هنر
کلمات کلیدی : وحدت وجود، فرش ایرانی، ترنج، عرفان نظری، تشکیک، هنر ایرانی-اسلامی
کلمات کلیدی انگلیسی: Monism, Toranj, Iranian Carpets, Gradation, Theoretical Mysticism, Islamic Art, Iranian Art
مراجع :
استیس، و.ت(1384)؛ عرفان و فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، سروش، تهران. افروغ، محمد(1388)؛ نماد و نشانه شناسی در فرش ایرانی، کتاب ماه هنر، شماره 136 میرزا امینی، سید محمد مهدی و بصام، سیدجلال الدین « بررسی نقش نمادین ترنج در فرش ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 18، بهار 90 پازوکی، شهرام « جستارهایی در چیستی هنر اسلامی، مجموعه مقالات و درس گفتارها، به اهتمام هادی ربیعی»، فرهنگستان هنر، چاپ هشتم، 1398 اتینگهاوزن، ریچارد و یارشاط، احسان « اوج های درخشان هنر ایران»، ترجمه، هرمز عبداللهی و رویین پاکباز، نشر آگاه، چاپ اول، 1379 شاهپروری، محمد رضا و بصام، سیدجلال الدین « تجلی نمادین اعداد در فرش دستباف»، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، شماره 29، بهار و تابستان 95 الیاده، میرچا(1387) «معماری قدسی و رمزپردازی»، ترجمه جلالی ستاری، اسطوره و رمز در نظر میرچا الیاده، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز. تامپسون، جان (1386)«نمادشناسی در فرش»، ترجمه نازیلا دریایی، ماهنامه قالی ایران، شماره 74. سرلو، خوان ادواردو(1389) فرهنگ نمادها، ترجمه مهرانگیز اوحدی، تهران: انتشارات دستان. مصطفوی نفیسه و اکبری نسیم « وحدت وجود از نظر تا عمل»، دو فصلنامه علمی-ترویجی، سال پانزدهم، شماره پیاپی 47، بهار و تابستان 94 ابن سینا، حسین بن عبدالله (1363)؛ « الهیات الشفاء»، مقدمه ابراهیم مدکور، انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول ابن عربی، محمد بن علی (بی تا) الفتوحات المکیه(4 جلد)، بیروت: دار صادر. -------------------- (1370)؛ فصول الحکم، انتشارات الزهراء، چاپ دوم اردلان نادر و بختیار لاله(1380)؛ حس وحدت، سنت عرفانی در معماری ایرانی، ترجمه حمید شاهرخ، نشر خاک، چاپ اول. آشتیانی، سید جلال الدین(1376)؛ هستی از نظر فلسفه و عرفان، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ویرایش دوم.
تعداد بازدید از مقاله : 208
تعداد دانلود فایل : 42

تصویر جلد


سایر شماره ها

دوره اول - شماره پنجم (پاییز 1401) دوره اول - شماره چهارم (پاییز 1401) دور چهارم - شماره اول (تابستان 1403) دوره اول - شماره سوم (پاییز 1401) دوره اول - شماره دوم (پاییز 1401) دوره اول - شماره اول (پاییز 1401) دوره دوم - شماره اول (تابستان 1402) دوره سوم - شماره اول (زمستان 1402)

مقالات پر بازدید